پرش پلک در اکثر موارد مشکل جدی نیست اما گاهی اوقات می‌تواند بسیار آزادهنده باشد به عنوان مثال در هنگام یک جلسه مهم کاری یا زمانی که در یک وسیله نقلیه عمومی نشسته‌اید پرش مداوم چشم نشانه‌ی خوبی برای موقعیتی که در آن قرار گرفته‌اید نمی‌باشد. پرش پلک که به علت اسپاسم موقت پلک روی دهد معمولاً گاهی اوقات پیش می‌آید و بدون نیاز به هیچ درمانی در مدت زمانی کوتاهی برطرف می‌شود.
علل پرش پلک
در برخی مواقع فعالیت‌های الکتریکی که در مغز رخ می‌دهد سیگنال‌هایی را به ماهیچه‌ها ارسال می‌کنند که باعث اسپاسم می‌شود. علت این اسپاسم‌ها هیچ گونه محرک داخلی یا خارجی نمی‌باشد و خیلی سریع بهبود می‌یابند. اما اگر پرش پلک به مدت بیشتر از چند دقیقه طول بکشد (گاهی اوقات ممکن است تا چند روز ادامه داشته باشد) ممکن است به دلایلی همچون تحریک بیش از حد عضلاتی یا خستگی ایجاد شود. برخی از مواردی که می‌تواند منجر به پرش پلک شوند عبارتند از:
- مصرف بیش از حد کافئین
- خواب ناکافی یا الگوهای خواب نامنظم
- فشار و استرس‌های روحی و روانی
- خشکی چشم
با توجه به مواردی که بیان شد با بهبود الگوی خواب، نوشیدن قهوه به میزان کمتر و استفاده از قطره‌های چشمی می‌توان پرش پلک را بدون مراجعه به پزشک درمان نمود اما در صورتی که با رعایت این موارد پرش پلک ادامه یافت باید به چشم پزشک مراجعه نمائید زیرا پرش پلک که به مدت طولانی ادامه داشته باشد می‌تواند نشان‌دهنده‌ی یک مشکل جدی باشد.
دلایل اصلی پرش پلک
از دلایل اصلی پرش پلک می توان به موارد زیر اشاره کرد :
بلفارواسپاسم
بلفارواسپاسم یک اختلال عصبی نادر می‌باشد که باعث انقباض عضلات در اطراف چشم می‌شود. در صورت عدم درمان این بیماری ممکن است شرایطی ایجاد شود که پلک برای ساعت‌ها بسته بماند.
علت ایجاد بلفارواسپاسم هنوز به درستی مشخص نیست اما به نظر می‌رسد که ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی می‌تواند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد.
یکی از نظریات رایج در زمینه ایجاد بلفارواسپاسم، اختلال در عملکرد گانگلیون‌های پایه مغز می‌باشد که در تنظیم عملکردهای حرکتی و همچنین در مهار حرکات نامنظم نقش دارند.
علائم اختصاصی بلفارواسپاسم
- باعث درگیری هر دو چشم می‌شود
- پلک زدن متناوب
- اسپاسم سایر عضلات صورت
- تحریک چشم‌ها در نور شدید و موقعیت‌های استرس زا
- مدت زمان اسپاسم و پرش چشم حدود یک ساعت طول می‌کشد.
اسپاسم همی صورت
اسپاسم همی در ابتدا ممکن است با پرش ساده پلک چشم اشتباه گرفته شود زیر در ابتدا عضلات اطراف چشم را درگیر می‌نماید اما در ادامه به سایر ماهیچه‌های صورت سرایت پیدا می‌کند و باعث انقباض عضلات فک، دهان، گونه‌ها و گردن می‌شود.
اسپاسم همی صورت نیز مانند بلفارواسپاسم یک بیماری نادر می‌باشد اما دلیل آن مشکل در عملکرد ساختارهای مغز نمی‌باشد بلکه محققان عقیده دارند که دلیل آن تحریک عصب صورت می‌باشد (به عنوان مثال تحریک اعصاب توسط یک رگ خونی)
تفاوت بین اسپاسم همی صورت و بلفارواسپاسم
- اسپاسم همی صورت غالباُ فقط یک چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- ضعف عضلات صورت در برخی موارد دیده می‌شود.
- شدت اسپاسم‌ها معمولاً ثابت می‌باشد.
- شنیدن صدای کلیک در سمت گوش آسیب دیده
- اسپاسم همی صورت از چند روز تا چند ماه می‌تواند ادامه پیدا کند.
فلج بل
باعث ایجاد فلج موقت در یک طرف صورت به دلیل التهاب یا ضربه به اعصاب صورت می‌شود (برخی دانشمندان یک عامل ویروسی را عامل ایجاد آن می‌دانند)
سندرم میگ
یک اختلال نادرعصبی می‌باشد که باعث اسپاسم همزمان در گونه‌ها، دهان، زبان، گردن و چشم می‌شود.
افراد مبتلا به بیماری ام اس و پارکینسون نیز ممکن است دچار اسپاسم پلک شوند.
سندرم تورت
این سندرم منجر به پرش چشم می‌شود که حداقل با یک تیک حرکتی یا صوتی دیگر نیز همراه است.
از دیگر عوامل فیزیکی یا تحریک کننده که می‌تواند موجب پرش پلک چشم شود می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- خراش قرنیه
- تریکیازیس (رشد مژه به سمت داخل چشم)
- التهاب پلک یا بلفاریت
- آنتروپیون (چین خوردن پلک به سمت داخل)
تشخیص و درمان
تشخیص با مراجعه و معاینه توسط چشم پزشک انجام می‌شود و درمان با توجه به عاملی که باعث ایجاد پرش پلک چشم شده است صورت می‌گیرد.
درمان بلفارواسپاسم
- تزریق بوتاکس (باعث تضعیف ماهیچه‌های کنترل کننده پلک می‌شود و در نتیجه باعث بهبود پرش پلک چشم خواهد شد، اثر تزریق بوتاکس تا حدود سه ماه باقی می‌ماند و پس از ان احتیاج به تزریق مجدد می‌باشد.
- داروهای خوراکی: داروهایی جهت مهار سیگنال‌های حرکتی بیش از حد مغز
- جراحی: برداشتن تمام یا بخشی از عضلاتی که در بسته شدن پلک نقش دارند.
- تحریک عمیق مغز: با کاشت یک الکترود در مغز جهت کمک به تنظیم نواحی حرکتی نادرست
درمان اسپاسم همی صورت
- تزریق بوتاکس
- جراحی: با کاشت یک اسفنج کوچک در کنار عصب صورت از تحریک آن توسط رگ خونی محافظت می‌شود.
در مواردی که صدمات فیزیکی منجر به پرش پلک شده باشد درمان‌هایی مانند پماد آنتی بیوتیک، استفاده از استروئیدها جهت کاهش التهاب و جراحی‌های جزئی جهت اصلاح چین خوردگی‌های پلک توصیه می‌شود.
