قرنیه یک نیمکره نازک و شفاف است که عنبیه و مردمک چشم را می‌پوشاند. عنبیه در واقع همان قسمت رنگی چشم است و مردمک قسمت سیاهی است که در مرکز چشم واقع شده است. تمام نوری که وارد چشم می‌شود ابتدا به قرنیه برخورد می‌کند. قرنیه از پنج لایه تشکیل شده است و اپیتلیوم نام خارجی‌ترین لایه می‌باشد که در معرض محیط بیرون قرار دارد، در واقع اپیتلیوم معادل پوست بدن می‌باشد که از بافت‌های زیرین محافظت می‌نماید. گرد و خاک موجود در هوا، ذرات فلز، دانه‌های شن، ناخن، ذرات ناشی از جوشکاری، خار و خاشاک، لنزهای تماسی یا سایر اجسام خارجی می‌توانند موجب خراش قرنیه شوند.
در اکثر موارد خراش قرنیه جزئي می‌باشد و خود به خود بهبود می‌یابند اما در برخی موارد خراش قرنیه موجب التهاب و تورم چشم می‌شود و ممکن است عفونی شود و به زخم قرنیه تبدیل شود که در این صورت باید هر چه سریعتر برای درمان آن اقدام شود زیرا در صورت عدم درمان ممکن است عوارض خطرناکی را بر جای بگذارند.
بیش تر بخوانید : قوز قرنیه
علائم خراش قرنیه
قرنیه شامل پایانه‌های عصبی بسیاری می‌باشد در نتیجه حتی یک خراش کوچک و جزئي می‌تواند منجر به درد و ناراحتی فراوانی شود. ممکن است حس کنید که جسم بزرگی در چشم شما فرو رفته در صورتی که حتی قابل دیدن نیست. قرنیه در مقایسه با پوست حدود 500 برابر بیشتر عصب دارد و این بدان معناست که حتی یک سائیدگی کوچک می‌تواند باعث درد قابل توجهی شود.
از علائم خراش قرنیه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد شدید و ناگهانی چشم
- ریزش اشک همراه با پلک زدن شدید
- قرمز شدن چشم
- تاری دید
در مواردی که علائم بالا بیشتر از چند ساعت طول کشید باید به متخصص چشم مراجعه نمائید.
تشخیص خراش قرنیه
پس از مراجعه به چشم پزشک ابتدا تحت معاینه چشم قرار می‌گیرید سپس قطره‌های چشمی جهت شل شدن ماهیچه‌های چشمی و بزرگ شدن مردمک به چشم شما ریخته می‌شود، قطره‌ی فلورسین جهت برجسته شدن سطح قرنیه و معاینه دقیق سطح قرنیه نیز ممکن است استفاده شود.
جهت کاهش درد پیش از معاینه ممکن است بی‌حسی های موضعی دریافت نمائيد. سپس توسط ابزار مخصوص با بزرگنمایی چشم، پزشک می‌تواند سطح قرنیه را به خوبی معاینه کند و وجود جسم خارجی یا هرگونه خراشی در سطح چشم را مورد بررسی قرار دهد.
درمان خراش قرنیه
- اگر جسمی داخل چشم شما فرو رفت به سرعت آن را با آب تمییز و یا محلول نمکی شستشو دهید.
- در صورتی که ذرات ریزی مانند شن به چشم شما وارد شده است از مالش یا دست زدن به داخل چشم خودداری نمائید و هیچ محلول یا ماده‌ی دیگری را به چشم وارد نکنید، در اغلب موارد با چند بار پلک زدن سریع جسم خارجی از چشم خارج خواهد شد.
- اگر پس از چند ساعت علائم سوزش، خارش و قرمزی برطرف نشد باید به چشم پزشک مراجعه نمائيد. در مواردی که احتمال عفونت قرنیه وجود دارد آنتی بیوتیک‌های موضعی به صورت قطره‌ی چشمی برای شما تجویز خواهد شد.
- اگر خراش قرنیه شدید باشد جهت تسکین درد و حساسیت باید تا چند روز از قطره‌های چشمی استفاده نمائید.
- در برخی موارد یک پماد یا ژل روی قرنیه اعمال می‌شود تا در هنگام پلک زدن درد و ناراحتی کمتری احساس شود.
- در مواردی که خراش قرنیه به دلیل استفاده از لنزهای تماسی ایجاد شده باشد تجویز آنتی‌بیوتیک‌های قوی توصیه می‌شود زیرا افرادی که از لنزهای تماسی استفاده می‌کنند در معرض عفونت بیشتری قرار دارند. تا زمان بهبود خراش قرنیه نباید از هیچ گونه لنز آرایشی یا طبی استفاده نمائيد.
به طور معمول 1 الی 5 روز طول می‌کشد تا خراش قرنیه به طور کامل بهبود یابد.
بیش تر بخوانید : عمل پیوند قرنیه چشم
پیشگیری از خراش قرنیه
در مواقعی که احتمال فرورفتن جسم خارجی به چشم وجود دارد جهت جلوگیری از آسیب چشمی از عینک‌های محافظ استفاده نمائید به عنوان مثال در هنگام کوتاه کردن چمن، زمان نجاری، کار با دستگاه جوش و استفاده از مواد شیمیایی. اگر دچار خراش قرنیه شدید جهت پیشگیری از عفونت قرنیه و آسیب‌های جدی در سریعترین زمان به چشم پزشک مراجعه نمائید.
عوارض احتمالی پس از خراش قرنیه
- مهمترین عارضه به دنبال خراش قرنیه، عفونت قرنیه می‌باشد که با تجویز قطره‌های آنتی‌بیوتیک از ایجاد آن پیشگیری می‌شود.
- عارضه‌ی دوم که به ندرت ممکن است پیش بیاید این است که ممکن است اپیتلیوم جدید (که پس از بهبودی ایجاد شده است) روی لایه‌ی زیرین قرنیه به درستی قرار نگیرد و این عامل خود موجب خراش مجدد و مکرر قرنیه می‌شود. هرچند احتمال این عارضه اندک است اما در صورت بروز، استراتژی‌های و راهکارهای درمانی جهت درمان آن وجود دارد و با مراجعه به پزشک جای نگرانی جهت درمان آن وجود ندارد.
