فشار چشم یکی از مشکلاتی است که افراد بر اثر عوامل مختلف به آن دچار می شوند. داخل چشم مادهای ژله مانند به نام زجاجیه وجود دارد که بخش عمدهی قسمت پشت چشم را پر مینماید. مایع دیگری که غلظت آن از زجاجیه کمتر است و زلالیه نامیده میشود در جلوی چشم، پشت قرنیه و جلوی عنبیه قرار گرفته است. در فردی که چشم سالمی دارد مقدار زلالیه که وارد چشم میشود با مقداری که خارج میشود برابر میباشد، بیشتر زلالیه از طریق قسمت گوشهی چشم (در جلوی عنبیه) خارج میشود، روند خروج و ورود مساوی زلالیه منجر به ایجاد فشار پایدار در چشم میشود.
فشار چشم نرمال
فشار چشم برحسب میلی متر جیوه اندازه گیری میشود، فشار طبیعی چشم معمولاً بین 10 تا 20 میلی متر جیوه میباشد. در صورتی که فشار چشم از این محدوده کمتر و یا بیشتر باشد میتواند به بینایی فرد آسیب وارد نماید.
فشار چشم بالا
اغلب افراد اطلاعات کاملی در مورد افزایش فشار خون و دلایل ایجاد آن دارند اما فشار چشمی بالا اختلالی است که معمولاُ افراد اطلاعات اندکی در مورد ان دارند.
بالا بودن فشار چشمی که به اختصار تحت عنوان فشار چشم بیان میشود به خودی خود بیماری محسوب نمیشود اما میتواند نشانهای از ابتلا به گلوکوم باشد بنابراین باید توسط متخصص چشم مورد بررسی و درمان قرار بگیرد.
دلایل اصلی بالا رفتن فشار داخل چشم
از مهم ترین دلایل افزایش فشار داخل چشم می توان به موارد زیر اشاره کرد :
تولید بیش از حد زلالیه
همان طور که پیشتر اشاره کردیم زلالیه مایع شفافی است که در پشت چشم قرار دارد و عملکرد اصلی آن حمل اکسیژن و مواد مغذی به عدسی چشم و کمک به حفظ فشار خون میباشد. از طریق مردمک جریان مییابد و فضای بین عنبیه و قرنیه را پر مینماید و از طریق ساختاری به نام شبکه ترابکولار تخلیه آن انجام میشود. در مواقعی که میزان تولید زلالیه بیشتر از تخلیه آن باشد فشار داخل چشم افزایش مییابد.
تخلیه آهسته زلالیه
در مواردی که بنا به هر دلیلی تخلیه زلالیه با سرعت مناسب انجام نشود فشار داخل چشم افزایش مییابد.
تروما و آسیب به چشم
برخی از ضربههای وارد شده به چشم میتواند تا ماهها و یا سالها روی چشم اثر منفی داشته باشند و منجر به عدم تعادل در تولید و یا تخلیه زلالیه شود.
مصرف برخی داروها
مصرف داروهای استروئیدی مانند قطرههای چشمی استروئیدی میتواند منجر به افزایش فشار چشم شود.
بیماری های چشمی
برخی از بیماریها و اختلالات چشمی مانند قوز قرنیه، سندرم پراکندگی رنگدانه، سندرم لایه برداری کاذب و برخی بیماریهای دیگر میتواند منجر به افزایش فشار چشم شود.
عوامل خطر در خصوص ابتلا به فشار چشم
عوامل خطری که منجر به افزایش احتمال فشار چشم بالا میشود، به شرح زیر است :
- سن بالای 40 سال
- حدود 10 درصد از بزرگسالان بالای 40 سال فشار چشمی بالای 21 میلی متر جیوه دارند.
- سابقه ابتلا خانوادگی به فشار چشم بالا، گلوکوم، نازک بودن قرنیه مرکزی و نزدیک بینی شدید
روش های تشخیص فشار چشم بالا
بالا بودن فشار چشم در حالت عادی هیچ گونه عارضه و علامتی ایجاد نمینماید و تنها با معاینات سالیانه توسط چشم پزشک و ابزاری به نام تونومتر میتوان فشار داخل چشم را مورد بررسی قرار داد. در طی معاینات سالیانه آسیبهای وارد به عصب بینایی، دید محیطی و سایر بیماریها مانند گلوکوم نیز بررسی خواهد شد.
همان طور که اشاره کردیم بالا بودن فشار چشم به خودی خود بیماری محسوب نمیشود اما میتواند شما را در معرض ابتلا به گلوکوم قرار دهد. گلوکوم بیماری است که باعث آسیب به اعصاب چشمی میشود و در نهایت میتواند بینایی را کاهش دهد بنابراین فشار چشم باید به صورت منظم بررسی شود و در صورت بالا بودن اقداماتی جهت کاهش آن انجام داد.
علائم گلوکوم
- درد شدید و ضربان دار در چشم
- سردرد
- تاری دید
- حالت تهوع و استفراغ
- قرمزی چشم
- دیدن هالههای چشمی
در صورتی که دارای فشار بالا در چشم هستید با مشاهده هر کدام از علائم نام برده شده در اولین فرصت به چشم پزشک مراجعه نمائید.
راههای کاهش فشار چشم
- استفاده از قطره های چشمی
- رژیم غذایی سالم شامل میوه و سبزیجات
- ورزش منظم
- مصرف آب به میزان کافی
- محدود کردن مصرف کافئین
- انجام منظم معاینات چشمی
توصیه میشود افراد بالای 40 سال هر سال یک بار برای معاینات چشمی به چشم پزشک مراجعه نمایند، معاینات سالیانه منظم موجب میشود در صورتی که مبتلا به افزایش و یا کاهش فشار چشم بودید در همان مراحل اولیه با درمانها مناسب از ایجاد آسیبهای بیشتر به چشم خودداری شود.
چشم یکی از اعضای مهم بدن است و بخش عمدهای از درکی که ما از محیط اطراف داریم توسط حس بینایی انجام میشود بنابراین لازم است با انجام معاینات سالیانه از هرگونه آسیب ناگهانی جلوگیری شود.
